آخرین به‌روزرسانی: 1403/09/17 ساعت 16:50
طبع چای سبز، دوست یا دشمن سلامتی شما؟
چای سبز قرن‌هاست که به دلیل فواید سلامتی‌اش مورد ستایش قرار گرفته است. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف چای سبز ممکن است تأثیر مثبتی بر سلامت پوست داشته باشد، به کاهش وزن کمک کند و خطر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد. اما چه افرادی می‌توانند از این چای مصرف کنند و مزایای آن برای افراد مختلف چیست؟ طبع چای سبز گرم است یا سرد؟ تا انتها همراه ما باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.
چای سبز چیست؟
چای سبز از برگ‌های اکسید نشده بوته کاملیا سیننسیس به دست می‌آید. این یکی از کمترین انواع فرآوری شده چای است که حاوی بیشترین آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی فنول‌های مفید است. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که چای سبز ممکن است تأثیر مثبتی بر کاهش وزن، اختلالات کبدی، دیابت نوع 2، بیماری آلزایمر و موارد دیگر داشته باشد. با این حال، برای اثبات قطعی این فواید سلامتی، تحقیقات بیشتری لازم است.
طبع چای سبز چیست و برای چه افرادی مناسب است؟
چای سبز، نوشیدنی محبوب و پرطرفدار، از نظر طب سنتی طبعی سرد و خشک دارد. این بدان معناست که مصرف زیاد آن می‌تواند بر تعادل مزاج بدن تأثیر گذاشته و برخی افراد را با مشکل مواجه کند. طبع سرد و خشک چای سبز می‌تواند فعالیت سلولی را کاهش داده و بر عملکرد پمپ سدیم و پتاسیم که نقش مهمی در انتقال مواد مغذی و حفظ تعادل الکترولیتی بدن دارند، تأثیر بگذارد. افرادی که طبع سرد و خشک دارند، با مصرف بیش از حد چای سبز ممکن است علائمی مانند سردی دست و پا، یبوست، کم‌خونی و ضعف عمومی را تجربه کنند.
همچنین، چای سبز می‌تواند معده را تحریک کرده و برای افراد با بیماری‌های گوارشی مناسب نباشد. برای کاهش تأثیرات سردی و خشکی چای سبز، می‌توانید آن را با مواد گرم و مرطوب مانند عسل، دارچین و زنجبیل مصرف کنید. با این حال، قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی، به خصوص اگر دارای بیماری خاصی هستید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
مزایای استفاده از چای سبز
چای سبز با توجه به طبع سرد و خشکی که دارد اگر به درستی مصرف شود فوایدی بسیار زیادی برای سلامتی دارد. در ادامه با این مزایای چای سبز آشنا می‌شویم.
بیماری‌های پوستی التهابی
چای سبز دارای خواص ضد التهابی است. تحقیقات اثرات ضد التهابی چای سبز را برجسته می‌کند. یک تحلیل در سال 2019 از استفاده از عصاره چای در لوازم آرایشی تعیین کرد که محلول‌های حاوی عصاره چای هنگام استفاده موضعی پاسخ‌های ضد التهابی را تقویت می‌کنند.
پیشگیری از سرطان
چای سبز از برگ‌های یک گیاه خاص به دست می‌آید که کمترین فرآوری را دارد. به همین دلیل، پر از مواد مفید و آنتی‌اکسیدان است. یکی از خواصی که به چای سبز نسبت می‌دهند، پیشگیری از سرطان است. در کشورهایی که مردم چای سبز زیاد می‌نوشند، آمار برخی سرطان‌ها کمتر است. اما مطالعات علمی تا حالا نتوانسته‌اند به‌طور قطعی این موضوع را ثابت کنند.
البته، آزمایش‌ها نشان داده‌اند که بعضی از مواد موجود در چای سبز ممکن است از پوست در برابر آفتاب سوختگی محافظت کند و خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد. همچنین، این مواد ممکن است در پیشگیری از سرطان‌هایی مثل سینه، روده بزرگ، مری، ریه، پروستات و کبد هم نقش داشته باشند. با این حال، برای اینکه بتوانیم با اطمینان بگوییم چای سبز می‌تواند از ابتلا به همه نوع سرطان پیشگیری کند، به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.
کاهش وزن
چای سبز از برگ‌های یک گیاه خاص به دست می‌آید که کمترین فرآوری را دارد. به همین دلیل، پر از مواد مفید و آنتی‌اکسیدان است. یکی از خواصی که به چای سبز نسبت می‌دهند، پیشگیری از سرطان است. در کشورهایی که مردم چای سبز زیاد می‌نوشند، آمار برخی سرطان‌ها کمتر است. اما مطالعات علمی تا حالا نتوانسته‌اند به‌طور قطعی این موضوع را ثابت کنند.
البته، آزمایش‌ها نشان داده‌اند که بعضی از مواد موجود در چای سبز ممکن است از پوست در برابر آفتاب سوختگی محافظت کند و خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد. همچنین، این مواد ممکن است در پیشگیری از سرطان‌هایی مثل سینه، روده بزرگ، مری، ریه، پروستات و کبد هم نقش داشته باشند. با این حال، برای اینکه بتوانیم با اطمینان بگوییم چای سبز می‌تواند از ابتلا به همه نوع سرطان پیشگیری کند، به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.
سلامتی قلب
کاتچین‌های چای سبز دارای خواص ضد التهابی هستند که رادیکال‌های آزاد را هدف قرار می‌دهند و از سلامت قلب محافظت می‌کنند. محققان مصرف چای سبز را با خطر کمتر موارد زیر مرتبط می‌دانند.
بیماری قلبی
نارسایی قلبی
فشار خون بالا
سکته ایسکمیک
پلی فنول‌های موجود در چای سبز ممکن است فشار خون و التهاب را کاهش دهند و عملکرد اپیتلیال را بهبود بخشند، که می‌تواند به کاهش خطر بیماری قلبی در افراد دارای اضافه وزن یا چاقی کمک کند.
کاهش کلسترول بد
چای سبز به واسطه ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قدرتمندی که دارد، به ویژه نوعی آنتی‌اکسیدان به نام کاتچین و به طور خاص اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG)، به عنوان یک نوشیدنی مفید برای سلامت قلب و عروق شناخته می‌شود. این ترکیبات با مکانیسم‌های مختلفی به کاهش کلسترول بد (LDL) کمک می‌کنند. کاتچین‌ها ضمن کاهش جذب کلسترول از روده، باعث افزایش متابولیسم و تجزیه کلسترول در کبد می‌شود. همچنین، خاصیت ضدالتهابی این ترکیبات به کاهش التهاب رگ‌ها و در نتیجه کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک شایانی می‌کند. علاوه بر این، برخی مطالعات نشان می‌دهند که چای سبز می‌تواند روی افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) نیز تاثیر بگذارد.
افرادی که اضافه وزن دارند، معمولاً سطح کلسترول بد بالاتری دارند. چای سبز با افزایش متابولیسم بدن و کمک به کاهش وزن، می‌تواند به طور غیرمستقیم به کاهش کلسترول بد در این افراد کمک کند.
کاهش خطر سکته مغزی
چای سبز به لطف ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی مانند کاتچین و اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG)، به عنوان یک نوشیدنی مفید برای سلامت مغز شناخته شده است. این ترکیبات با مقابله با رادیکال‌های آزاد که به سلول‌های مغزی آسیب می‌رسانند، از مغز محافظت می‌کنند. همچنین، چای سبز با خواص ضد التهابی خود، التهاب رگ‌های خونی را کاهش داده و خطر لخته شدن خون را پایین می‌آورد. علاوه بر این، بهبود جریان خون در مغز، کاهش فشار خون و محافظت از سلول‌های عصبی از دیگر فواید چای سبز برای سلامت مغز است. به همین دلیل، مصرف منظم چای سبز می‌تواند خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های عصبی دیگر را کاهش دهد. برای بهره‌مندی کامل از فواید چای سبز، توصیه می‌شود آن را بدون افزودن شکر مصرف کنید، زیرا شکر علاوه بر کاهش فواید چای سبز، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند دیابت و چاقی را نیز افزایش دهد.
مبارزه با دیابت نوع 2
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم چای سبز می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند. این اثر مفید به دلیل وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی مانند کاتچین‌ها در چای سبز است. این ترکیبات با افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین، کاهش التهاب مزمن در بدن و کاهش جذب کربوهیدرات‌ها از روده، به کنترل بهتر قند خون و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کنند.
بهبود حافظه
مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن منظم چای سبز می‌تواند به بهبود عملکرد حافظه، خصوصاً حافظه کوتاه‌مدت، به ویژه در افراد مسن‌تر کمک شایانی کند. این تاثیر مثبت به دلیل وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی مانند کاتچین‌ها است که منجر به افزایش جریان خون به مغز، محافظت از سلول‌های عصبی در برابر آسیب، تقویت عملکرد نوروترانسمیترهای مرتبط با یادگیری و حافظه و کاهش التهاب مزمن و بهبود عملکرد شناختی می‌شود. به عبارت دیگر، چای سبز با تغذیه و محافظت از سلول‌های مغز، به بهبود عملکرد حافظه و کاهش اثرات پیری بر مغز کمک می‌کند.
بیماری آلزایمر
برخی مطالعات نشان می‌دهند که چای سبز ممکن است از مغز در برابر بیماری آلزایمر محافظت کند. این به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی چای سبز است که به سلول‌های مغز کمک می‌کند.
سایر مزایای چای سبز
- از پوسیدگی دندان و حفره‌ها جلوگیری می‌کند.
- درد آرتروز را بهبود می‌بخشد.
- اثر ضد آلرژی دارد.
- بهبود زخم را تسریع می‌کند.
کالری موجود در چای سبز
چای سبز، نوشیدنی‌ای با طبع سرد و خشک است که بدون افزودن شیرین‌کننده‌ها، کالری بسیار کمی دارد. به طور معمول هر فنجان چای سبز تنها حدود 3 کالری انرژی دارد. این نوشیدنی حاوی کافئین است، اما میزان کافئین آن نسبت به چای سیاه و قهوه بسیار کمتر است. به طور متوسط، یک فنجان چای سبز حدود 29 میلی‌گرم کافئین دارد در حالی که این مقدار در چای سیاه به حدود 47 میلی‌گرم و در قهوه به حدود 95 میلی‌گرم می‌رسد. البته، میزان دقیق کافئین در چای سبز به عوامل مختلفی مانند مدت زمان دم‌کشیدن و مقدار چای استفاده شده بستگی دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته چای سبز، غلظت بالای آنتی‌اکسیدان‌ها است. در واقع، چای سبز از نظر وزنی حدود 30 درصد پلی‌فنول دارد که بخش عمده‌ای از آن (حدود 80 درصد) را اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) تشکیل می‌دهد
عوارض جانبی مصرف چای سبز
در بزرگسالان، عوارض جانبی شناخته شده بسیار کمی با نوشیدن چای سبز ممکن است ایجاد شود. با این حال، برخی از عوارض احتمالی را بررسی می‌کنیم.
- حساسیت به کافئین: افرادی که حساسیت شدیدی به کافئین دارند ممکن است پس از نوشیدن چای سبز دچار بی‌خوابی، اضطراب، تحریک‌پذیری، حالت تهوع یا ناراحتی معده شوند.
- آسیب کبدی: مصرف غلظت بالای عصاره چای سبز ممکن است در موارد نادر بر سلامت کبد تأثیر منفی بگذارد.
- محرک‌های دیگر: اگر فردی چای سبز را در کنار داروهای محرک مصرف کند، ممکن است فشار خون و ضربان قلب او افزایش یابد.
جمع بندی:
چای سبز ممکن است چندین فایده برای سلامتی داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است به مدیریت وزن، التهاب پوست و دیابت نوع 2 کمک کند. برخی تحقیقات همچنین مصرف چای سبز را با بهبود سلامت قلب و عروق مرتبط می‌دانند. چای سبز یکی از بالاترین غلظت‌های آنتی‌اکسیدان‌ها در هر نوع چای را دارد. به طور طبیعی کم کالری است و حاوی کافئین کمتری نسبت به چای سیاه و قهوه است.
اکثر مردم می‌توانند چای سبز را روزانه بدون هیچ عارضه جانبی بنوشند. اما برخی افراد ممکن است به دلیل کافئین موجود در چای سبز، اگر مقادیر زیادی بنوشند یا آن را اواخر روز مصرف کنند، دچار اختلال خواب شوند.
سوالات متداول در خصوص چای سبز
بهترین زمان برای نوشیدن چای سبز چه زمانی است؟
از آنجایی که چای سبز حاوی کافئین است، بهتر است آن را صبح بنوشید.
اگر فردی هر روز چای سبز بنوشد چه اتفاقی می‌افتد؟
تحقیقات نشان می‌دهد که برای اکثر بزرگسالان نوشیدن تا 8 فنجان چای سبز شیرین نشده روزانه بی‌خطر است. با این حال، افراد باید از میزان کافئین موجود در برند انتخابی خود آگاه باشند. مصرف مقادیر بسیار زیاد چای سبز ممکن است منجر به آسیب کبدی یا تداخل با برخی داروها شود.
آیا چای سبز چربی شکم را کاهش می‌دهد؟
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف منظم چای، از جمله چای سبز، ممکن است به کاهش وزن بدن و نسبت کمر به باسن کمک کند. با این حال، چندین عامل می‌توانند بر کاهش چربی تأثیر بگذارند، از جمله کل کالری دریافتی و سطح ورزش.
